Mówił gestem - Władysław Grabowski

Słynny bywalec warszawskich lokali należący do miejscowej śmietanki towarzyskiej, 

skory do żartów mężczyzna, który nigdy nie wylewał za kołnierz 

biesiadując w Hotelu Europejskim, Trębackiej lub Pod Filarami – Władysław Grabowski. 

Aktor urodził się 1 czerwca 1884 roku w Warszawie - najprawdopodobniej w rodzinie szlacheckiej, której przodkowie byli członków Sejmu Wielkiego. Tuż po zakończeniu nauki w szkole średniej odbył kurs rysunku pod okiem Wojciecha Gersona, a następnie studiował w Klasie Dramatycznej przy Warszawskim Towarzystwie Muzycznym. Miał okazję występować na krakowskich, łódzkich, warszawskich, a także petersburskich deskach teatralnych. Władysław Grabowski nie ograniczył się jedynie do gry na scenie. Można było go słuchać w narodowym radiu, gdzie prowadził audycje. W 1911 roku po raz pierwszy zaangażował się w produkcję polskiego filmu niemego pt. Meir Ezofowicz, gdzie grał rolę pomocnika rabina. Następnie występował w Przesądach (1912), Studentach (1916), Arabelli w Tajemnicach Warszawy (1917), Cudzie nad Wisłą (1921), Panu Twardowskim (1921), O czym się nie mówi (1924), Iwonce (1925), Trędowatej (1926), Mogile nieznanego żołnierza (1927), Ziemi obiecanej (1927), Ostatniej eskapadzie (1933), Czy Lucyna to dziewczyna? (1934), Dwóch Joasiach (1935), Kochaj tylko mnie (1935), Wacusiu (1935), 30 karatach szczęścia (1936), Bolku i Lolku (1936), Dodku na forncie (1936), Dwóch dniach w raju (1936), Papa się żeni (1936), Trędowatej (1936), Dorożkarzu nr 13 (1937), Dziewczętach z Nowolipek (1937), Ordynacie Michorowskim (1937), Trójce hultajskiej (1937), Sygnałach (1938), Szczęśliwej trzynastce (1938), Wrzosie (1938), Za zasłoną (1938), Zapomnianych melodiach (1938), Czarnych diamentach (1939), Ja tu rządzę (1939), Żonie i nie żonie (1939), a po zakończeniu II wojny światowej w Dwóch godzinach (1946), Skarbie (1948) i Za wami pójdą inni (1949). Władysław Grabowski najczęściej brał udział w produkcjach filmów komediowych i grał role szlachciców. Był mistrzem drugiego i trzeciego planu. Przy tym wykazywał się świadomą, nonszalancką oraz przepełnią urokiem grą aktorską, która była podkreślana urzekającym dystansem artysty do samej swojej postaci. Przede wszystkich jego występy charakteryzowały przerysowane gesty i mimika oraz karykaturalna postawa. W każdej scenie chciał jasno przekazać odbiorcom swoje emocje. 

Władysław Grabowski z Mieczysławą Ćwiklińską w filmie pt. ,,Ordynat Michorowski"

Po rozpoczęciu okupacji Rzeczpospolitej aktor sporadycznie grywał w teatrach jawnych, np. w Teatrze Komedia. Od 1945 do 1949 roku występował w Teatrze Wojska Polskiego w Łodzi. Do Warszawy wrócił w 1950 roku, gdzie na początku pracował w Teatrze Polskim, a następnie od 1951 roku w Teatrze Narodowym. Ponadto współpracował z Polskim Radiem, w którym prowadził cykl audycji anegdotycznych pt. Wesoły kramik. Partnerował mu Kazimierzem Rudzki. W ciągu swojego życia został czterokrotnie odznaczany lub nagradzany, nin., Złotym Krzyżem Zasługi (1952), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1953), Nagrodą Państwową II stopnia za całość działalności aktorskiej (1955) oraz  Orderem Sztandaru Pracy (1959). Władysław Grabowski zmarł 6 lipca 1961 roku w Warszawie, gdzie także został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim.

O Władysławie Grabowskim: 

...uosobieniem kapitalnego instynktu teatralnego, który pozwala mu lawirować między groteską artystyczną a wyrazem realistycznym...

- L. Schiller

...bawiąc się każdą figurą, w którą się wcielał, dając ujście swemu pysznemu humorowi, pomysłowości niezwykłej, poprzez fantastyczne - jemu tylko właściwe akcenty dykcji, wężowe skręty swej figury i gesty, potrafił pokazać człowieka...

- J. Leszczyński

...typ oryginała, którego zachowanie się, sposób bycia, wymowa, głos, ruchy, specyficzny rodzaj humoru i dowcipu, tworzyły całość skończoną, swoistą i zgoła nie dającą się porównać z żadnym z jego rówieśników...

- A. Zelwerowicz

Bibliografia:

Władysław Grabowski. Filmografia, Filmweb (online), [w:] http://www.filmweb.pl/person/W%C5%82adys%C5%82aw+Grabowski-44997 (dostęp 30.03.2016 r.).

Władysław Grabowski - mistrz teatralnej anegdoty, Polskieradio.pl (online), [w:] http://www.polskieradio.pl/8/734/Artykul/405390,Wladyslaw-Grabowski-mistrz-teatralnej-anegdoty (dostęp 26.12.2016 r.).

Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, Warszawa 1973, hasło: Władysław Grabowski.

S. Koper, Życie prywatne elit artystycznych Drugiej Rzeczpospolitej, Warszawa 2010, s. 40.

M. Zakrzewska, Władysław Grabowski - baron na scenie, Blog.pl (online), [w:] http://cosiedziwisz.blog.pl/2014/03/31/wladyslaw-grabowski-baron-na-scenie/ (dostęp 26.12.2016 r.).